تعامل کلید موفقیت در ترجمه متون است

زمانی که صحبت از ترجمه متن به میان می­‌آید، رابط‌ه­ای مستقیم میان کیفیت متن مبدا و زمانی که برای ترجمه آن نیاز است وجود دارد. کیفیت متن مبدا ارتباطی تنگاتنگ با هزینه و سرعت ترجمه نیز دارد و همچنین بر فرایند ترجمه متون مشابه در آینده نیز تاثیرگذار است. یکی از کلیدی­‌ترین عوامل در ترجمه مطلوب متن، میزان تعامل موجود میان نویسنده و مترجم است.

ذهنیت مترجم از متن مبدا

زمانی که مترجم به متنی نگاه می­‌کند، آن را کاملا متفاوت از دیگر افراد می­‌بیند. ممکن است متن به نظر شما داستانی کامل یا متنی منسجم و پخته باشد که بسیار روان از ابتدا تا انتها پیش می‌­رود. از نظر مترجمان اما احتمالا همان متن، متنی خام است که هزاران ترکیب و عبارت و لغت را دربرمی­‌گیرد و لازم است تک‌تک آنها را شناسایی کرد، در بافتار قرار داد، و با معادل‌هایی جایگزین کرد تا همان مفهوم را در زبان دیگر شکل دهند. تمامی بازی‌­های کلامی، اصطلاحات عامیانه، و عبارات مصطلح از نظر مترجمان موانعی بر سر راه ترجمه‌­ای بی­‌نقص هستند. تمامی خلاقیت‌­های واژگانی نگارنده متن مبدا منجر به چندین ساعت کار فکری اضافه برای مترجم می‌­شود تا بتواند انسجام زبان متن مقصد را حفظ کند.

بسیاری از مثال­‌هایی که در متن مبدا وجود دارند، به احتمال قوی معنای زیادی برای مخاطب متن مقصد نخواهند داشت. کلمات اختصاری و تکه‌­کلام‌­ها باید به‌طور کامل تغییر داده شوند، یا توضیح داده شوند، و یا حتی ممکن است حذف شوند. در بهترین حالت باید آنها را با معادل‌های توصیفی جایگزین کرد. علاوه بر این‌­ها، جداول و نمودارهای گرافیکی که فضای کمی برای نوشته دارند باید کاملا تغییر کنند تا فضای کافی برای نوشته­‌های متن مقصد فراهم شود.

به‌طور خلاصه، زمانی که یک مترجم متنی را می­‌خواند، آن را به لحاظ واژگانی، فرهنگی، گرافیکی و بافتاری کاملا تحلیل و بررسی می‌­کند. آنها زبان متن مبدا را به عناصر کوچک­تر می­‌شکنند، نمادها و نشانه‌­ها را موشکافی می­‌کنند تا از حفظ انسجام در سرتاسر متن اطمینان حاصل کنند.

انسجام ترجمه

مترجم باید اطمینان حاصل کند که متن نهایی ترجمه همان چیزی را می‌­گوید که باید بگوید. کلید رسیدن به اطلاعات شما هستید. متن هرچه که باشد حاوی داده‌­ها، اطلاعات و اصطلاحات تخصصی حوزه شما است و هیچ‌کس بهتر از شما بر آن تسلط ندارد. برای اینکه مطمئن شوید مترجم شما متوجه شده است که متن باید چه معنی دهد، لازم است که تعامل دوطرفه بسیار خوبی با او داشته باشید.

اغلب تصور عموم بر این است که وقتی متنی را برای ترجمه تحویل می­‌دهند، ترجمه آن به نحوی سحرآمیزی پدیدار شود. معمولا کسی انتظار ندارد که تا زمانی که ترجمه آماده شود، با آنها به عنوان مشتری ارتباطی برقرار شود. البته اگر متن شما در حد کارت دعوت جشن باشد انتظار به جایی است، اما اگر متن شما حاوی اطلاعات مهمی است حتما باید مطمئن شوید که متن در دست مترجمی است که به‌طور کامل پیغام و مفهوم متن شما را درک می­‌کند.

راهنمای سبک و حافظه ترجمه

گردآوری پایگاه داده حافظه ترجمه و پیروی از راهنمای سبک ترجمه کمک زیادی می‌­کند تا انسجام متن ترجمه شده حفظ شود.

حافظه ترجمه شامل پایگاه داده­ای است که “قسمت­‌ها”یی از متن ترجمه شده را ذخیره می‌­کند. در نتیجه، این قسمت‌­ها (جملات، پاراگراف‌­ها، اصطلاحات و مواردی از این دست) دیگر نیازی به ترجمه نخواهند داشت و در صورت تکرار در متن باعث صرفه­‌جویی در زمان می‌­شوند. اگر قصد ترجمه کتاب یا متنی طولانی را دارید، ارزش آن را دارد که قبل از شروع کار ترجمه و ویرایش، با مترجم در مورد اصطلاحات تخصصی متن که ممکن است معانی و یا معادل‌های آنها را نداند صحبت کنید.

راهنمای سبک نیز الگویی ازپیش­‌آماده است برای اینکه مترجم دید بهتری از سبک و حس متن نهایی مطلوب از نظر شما داشته باشد. این قالب از پیش آماده از نحوه برخورد با دشواری­‌های واژگانی و فرهنگی تا روش ترجمه ساختارها و قالب‌­ها را شامل می‌­شود. راهنمای سبک یکی از موارد ضروری است که مترجم باید از آن پیروی کند تا خیال شما از حفظ انسجام متنی راحت شود و همچنین مطمئن باشید که متونی که در آینده قصد ترجمه‌­شان را دارید نیز از سبکی مشابه برخوردار خواهند بود.

از زورکا هیرفورد نویسنده نقل شده است که: “بدون تعامل سازنده، احتمال این وجود دارد که درک نادرست یا ترجمه اشتباه پیام متن را به یک خطا، سوءبرداشت، استیصال، و یا حتی فاجعه تبدیل کند”. بعید است که شما بخواهید تجربه‌­ای این چنین با مترجم خود داشته باشید، پس در نظر داشته باشید که کمی تعامل سازنده، تاثیر بسیار بزرگی خواهد داشت.